CZAS JAZDY I ODPOCZYNKÓW Pakiet mobilności 2022 i likwidacja diet

Pakiet mobilności i likwidacja diet

Niektórzy ten zbieg wydarzeń określają mianem „Tsunami w transporcie”. Pakiet mobilności częściowo wszedł w życie już w sierpniu 2020. Wtedy zmieniły się przepisy drogowe, czyli te o czasie pracy kierowców. Rozporządzenie 561/2006, które uległo zmianom, wprowadziło w praktyce szereg udogodnień, np. lepsze wykorzystanie odpoczynków tygodniowych w transporcie międzynarodowym. Pakiet mobilności miał ułatwić mobilną pracę kierowcom wyjeżdżającym na kilka tygodni w trasę, tak aby mogli odebrać skrócone tygodniowe okresy odpoczynku i skorzystać z dodatkowego czasu jazdy na powrót do miejsca zamieszkania.

Pakiet Mobilności i delegowanie w 2022

Na dzień 2 lutego 2022 planuje się wejście w życie kolejnej części przepisów sławnego już Pakietu Mobilności. Dyrektywy Unii Europejskiej narzucą wówczas specjalne rozliczanie wynagrodzeń w ramach przewozów cross trade i kabotażu. Gdy te przepisy wejdą w życie, ogrom zmian dotyczących zawodu przewoźnika drogowego dotknie przede wszystkim wynagrodzenia kierowców rozliczanych na podstawie tachografów.

Okazuje się jednak, że niektóre firmy transportowe (a nawet sporo z nich), na Pakiecie Mobilności zyskają. Wyłączenie z przepisów delegowania przejazdów bilateralnych oraz części cross trade (eksportów/importów), spowoduje, że dzisiejsze stawki minimalne przestaną być wymagane.

Na terenie Unii Europejskiej regulacje te dotyczą wszystkich kierowców, z każdego państwa. Przepływ usług i zasady socjalne (czasu pracy kierowców) wymagają ustalenia takich zasad w transporcie międzynarodowym aby zapewnić konkurencyjność usług przedsiębiorstwom transportowym z wszystkich krajów. Pakiet Mobilności ma na celu dostosowanie przepisów dotyczących delegowania pracowników, czyli wynagrodzenia i kosztów za czas pracy, do specyfiki branży transportowej, gdzie praca kierowcy jest wysoce mobilna. Wynagrodzenia w branży transportowej, są specyficzne i różnią się w zależności od kraju. Przepisów pakietu nie będzie się stosowało do przewozów tranzytowych oraz bilateralnych. W późniejszym czasie wzrost kosztów firmy transportowej będzie również zależał od modelu tachografów stosowanych w pojazdach.

Oddelegowanie kierowców

Delegowanie pracowników regulowane jest Dyrektywą 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług. Dyrektywę stosuje się do przedsiębiorstw prowadzących działalność w Państwie Członkowskim, które w ramach świadczenia usług poza jego granicami delegują pracowników na terytorium innego Państwa Członkowskiego, zgodnie z jej postanowieniami. Ten własnie pakiet zmian przepisowych zwany jest „Pakietem Mobilności”. Wymusza on na ustawodawcach wszystkich państw europejskich zmiany w zakresie rozliczania czasu pracy kierowców. Rozliczaniu pakietu mobilności, jest zatem wyzwaniem ogólnoeuropejskim.

Likwidacja diet i ryczałtów noclegowych

Planowana zmian ustawy o czasie pracy kierowców oraz Polski Ład mogą się okazać większym zagrożeniem dla transportu międzynarodowego niż Pakiet Mobilności. Projekt ustawy, który na dzień publikacji tego artykułu (26.10.2021), nie został jeszcze uchwalony, zakłada odwrócenie zasady podlegania pod przepisy o podróżach służbowych. Jeśli ustawa wejdzie w życie, domyślnie kierowca nie będzie w podróży służbowej. Aby móc odliczać diety i noclegi od podatku dochodowego firmy oraz wypłacać je kierowcom bez ZUS-u i podatku od wynagrodzenia, trzeba odpowiednio przygotować umowę o pracę i regulamin wynagradzania.

Wytyczne dotyczące wyłączenia cross trade w ramach przewozu bilateralnego

Aktualnie czekamy jeszcze na dodatkowe wytyczne, gdyż przyjęcie stanowiska Parlamentu Europejskiego w zakresie Pakietu Mobilności w niezmienionym kształcie będzie rodziło istotne konsekwencje dla transportu. Gdyby Komisja Europejska wskazało nieco bardziej liberalne rozliczanie tras w transporcie międzynarodowym, przynajmniej na jakiś określony okres przejściowy, pozwoliło by to przedsiębiorstwom transportowym na przygotowanie się wzrostu kosztów.

Powrót kierowców co 4 tygodnie do miejsca zamieszkania

Dodatkowo, firmy transportowe organizuje pracę kierowców w taki sposób, aby umożliwić kierowcom odbywanie przynajmniej jednego regularnego tygodniowego odpoczynku lub tygodniowego odpoczynku trwającego dłużej niż 45 godzin wykorzystywanego jako rekompensata za skrócony tygodniowy okres odpoczynku w miejscu zamieszkania lub w innym miejscu wybranym przez kierowcę przed upływem każdego okresu czterech kolejnych tygodni. Jeżeli kierowca zdecyduje się spędzić okres odpoczynku w miejscu zamieszkania, przedsiębiorstwo transportowe zapewnia mu niezbędne środki powrotu do tego miejsca. Przedsiębiorstwo dokumentuje, w jaki sposób spełnia ten obowiązek, i przechowuje tę dokumentację na swoim terenie, aby móc ją przedstawić na żądanie organów kontrolnych.

Oświadczenie kierowcy transportu drogowego

Kierowca składa oświadczenie, że regularny tygodniowy okres odpoczynku lub okres odpoczynku trwający ponad 45 godzin wykorzystywany jako rekompensata za skrócony tygodniowy okres odpoczynku został wykorzystany w wybranym przez niego miejscu. Oświadczenie przechowuje się na terenie przedsiębiorstwa.

Skutki Pakietu Mobilności w kontekście czasu jazdy i odpoczynków tygodniowych

Problemem często zgłaszanym przez przewoźników są również przepisy nakazujące powrót pojazdów do bazy po odebraniu 2 skróconych odpoczynków tygodniowych. Przymusowy powrót kierowcy do centrum operacyjnego lub miejsca zamieszkania na odpoczynek tygodniowy regularny obniża rentowność tras. Dotychczasowe realizowanie odpoczynków tygodniowych skróconych w pojazdach musi zostać mocno skorygowane.

Nowe zasady dotyczące kabotażu

Przewoźnik uprawniony jest do wykonania do trzech przewozów kabotażowych tym samym pojazdem, będących następstwem międzynarodowego ruchu przychodzącego, przy czym ostatni rozładunek musi mieć miejsce w ciągu siedmiu dni od ostatniego rozładunku w ruchu przychodzącym. Dodatkowo, w powyższym terminie siedmiu dni, przewoźnik mógł dokonać jednej operacji kabotażowej w innym państwie członkowskim w ciągu trzech dni od wjazdu bez ładunku.

Przy czym, o upływie okresu trzech dni, o którym mowa powyżej, przewoźnicy nie będą uprawnieni do wykonywania tym samym pojazdem przewozów kabotażowych w tym samym przyjmującym państwie członkowskim w ciągu 60 godzin po powrocie do państwa członkowskiego siedziby przewoźnika i do czasu wykonania nowego przewozu międzynarodowego z państwa członkowskiego, w którym przedsiębiorstwo ma siedzibę (tzw. okres cooling off).

Zwalczanie firm tzw. skrytek pocztowych

Przedsiębiorca musi w danym państwie członkowskim:

a)  posiadać siedzibę położoną w tym państwie członkowskim wraz z lokalami, w których prowadzi główną działalność, w szczególności dokumenty księgowe, akta dotyczące pracowników, dokumenty zawierające dane na temat czasu prowadzenia pojazdu i odpoczynku oraz wszelkie inne dokumenty, do których dostęp musi mieć właściwy organ, aby sprawdzić, czy spełnione zostały warunki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu. Państwa członkowskie mogą wymagać, aby przedsiębiorcy na ich terytorium udostępniali również inne dokumenty w swoich lokalach w dowolnej chwili;

b)  gdy zezwolenie zostanie wydane – dysponować co najmniej jednym pojazdem, który został zarejestrowany lub w inny sposób wprowadzony do ruchu zgodnie z przepisami tego państwa członkowskiego – będąc jego właścicielem lub posiadaczem z innego tytułu, np. na podstawie umowy najmu z opcją zakupu, umowy najmu lub umowy leasingu;

c)  prowadzić działalność związaną z pojazdami, o których mowa w lit. b), w sposób rzeczywisty i ciągły oraz przy użyciu niezbędnego sprzętu administracyjnego, a także odpowiedniego sprzętu technicznego i urządzeń technicznych, w bazie eksploatacyjnej, która znajduje się w tym państwie członkowskim. Parlament proponuje jednakże dodatkowo, aby pojazdy, o których mowa w lit. b powyżej, wykonywały w ramach umowy przewozu co najmniej jeden załadunek lub jeden rozładunek towarów co cztery tygodnie w państwie członkowskim siedziby.

d)  posiadać stosowny i odpowiadający skali działalności przedsiębiorstwa lokal, w którym ma on dostęp do oryginałów dokumentów, w formie elektronicznej lub każdej innej, dotyczących głównej działalności przedsiębiorstwa, w szczególności: umów handlowych, dokumentów księgowych, akt dotyczących pracowników, umów o pracę, dokumentów dotyczących zabezpieczenia społecznego, dokumentów zawierających dane na temat kabotażu, delegowania pracowników oraz czasu prowadzenia pojazdu i odpoczynku oraz wszelkich innych dokumentów, do których właściwy organ musi mieć dostęp, aby sprawdzić, czy spełnione zostały warunki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu;

e)  skutecznie i w sposób ciągły prowadzić działalność gospodarczą przy użyciu odpowiedniego sprzętu i urządzeń w lokalu, o którym mowa w lit. a), znajdującym się na terytorium tego państwa członkowskiego;

f)  wykazać jasny związek między realizowanymi przewozami a państwem członkowskim siedziby, posiadać bazę operacyjną i dostęp do miejsc parkingowych do postoju pojazdów w wystarczającej liczbie, aby mogły być regularnie wykorzystywane przez pojazdy, o których mowa w lit. b);

g)  rekrutować i zatrudniać kierowców zgodnie z prawem właściwym dla umów o pracę tego państwa członkowskiego

h)  zapewnić, aby siedziba była miejscem, w którym lub z którego pracownicy zwyczajowo wykonują swoją pracę zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 593/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady1a lub z konwencją rzymską.

ELA – Europejski Urząd do sprawy Pracy

Instytucja skupiająca ok. 140 pracowników z wszystkich państw członkowskich. Wspólne działania przedstawicieli z różnych państw pozwolą urzędnikom na lepsze poznanie systemu prawa w danym państwie członkowskim, a tym samym na bardziej skuteczną kontrolę, w szczególności w zakresie delegowania pracowników. Celem działalności tego urzędu będzie:

a.     ułatwianie dostępu do informacji na temat praw i obowiązków pracowników, pracodawców i administracji krajowych w przypadkach transgranicznej mobilności pracowników;

b.     wspieranie koordynacji między państwami członkowskimi w zakresie transgranicznego egzekwowania odnośnych przepisów prawa Unii, w tym poprzez ułatwianie uzgodnionych i wspólnych inspekcji;

c.     pośredniczenie pomiędzy organami państw członkowskich po to, by rozwiązywać spory transgraniczne;

d.     ułatwianie współpracy między odpowiednimi unijnymi i krajowymi zainteresowanymi stronami w celu znalezienia rozwiązania w przypadkach zakłóceń na rynku pracy;

e.     wspieranie współpracy państw członkowskich w zakresie przeciwdziałania pracy nierejestrowanej.

Podsumowanie Pakietu Mobilności 2022 dla transportu drogowego

Pakiet Mobilności w powyższym kształcie z pewnością w sposób znaczący dotknie polskich przewoźników. Nowe wymogi w połączeniu z inteligentnymi tachografami i nowymi procedurami oraz sposobami prowadzenia kontroli na zasadach współpracy organów państw członkowskich i bezpośrednim dostępie do krajowych rejestrów – umożliwią dokładniejsze i bardziej skuteczne kontrole przewoźników, zarówno w zakresie przestrzegania norm czasu pracy i odpoczynków, jak również zasad delegowania kierowców.