Artykuły
Czas pracy kierowcy – poradnik dla kierowców i spedytorów
Jeśli chcesz poznać teorię dotyczącą czasu pracy kierowców, warto sięgnąć po oryginalne ustawy i rozporządzenia. Polska Ustawa o czasie pracy kierowców odnosi się do unijnego Rozporządzenia WE nr 561/2006, które dokładnie definiuje czas pracy kierowców, różnice między „pauzą” a odpoczynkiem dziennym oraz zasady, jak np. „przed końcem trzeciego tygodnia”. Ale jak te przepisy mają się do codziennej pracy kierowcy?
Czas jazdy a czas pracy kierowcy
Bardzo ważne jest rozróżnienie między czasem jazdy a czasem „pracy” w rozumieniu „bycia w pracy”. Slang branżowy jest powodem wielu nadinterpretacji. „Bycie w pracy” to wszystkie aktywności w trakcie dnia pomiędzy odpoczynkami dziennymi lub tygodniowymi. Faktyczna PRACA kierowcy to aktywności jazdy i czynności inne niż jazda, np. załadunek lub czynnosci serwisowe.
W pojedynczej obsadzie kierowca może być aktywny w ciągu maksymalnie przez 15 godzin (przy 9-godzinnym odpoczynku), ale nie oznacza to, że cały ten czas przeznaczony jest na prowadzenie pojazdu czy czynności pracy. To jest czas „bycia w pracy”.
Dzienny czas pracy i jazdy
Dzienny czas pracy obejmuje wszystkie czynności, które wymagają aktywności kierowcy, jak jazda i inne prace. Z kolei dzienny czas jazdy to czas faktycznie spędzony za kierownicą. Kierowca może prowadzić pojazd maksymalnie przez 9 godzin dziennie, z możliwością dwukrotnego przedłużenia do 10 godzin w tygodniu.
Na potrzeby kontroli ITD zlicza się czas jazdy (aktywności jazdy) pomiędzy odpoczynkami, ale na potrzeby kontroli PIP i zliczania czasu pracy (jazdy i innych czynności) oblicza się w dobie 24-godzinnej rozpoczynając ją od pierwszego zdarzenia pracy po poprzedni dobie. Ma to znaczenia w analizie nadgodzin i wynagrodzeń – warto zrozumieć różnicę w zależności od zakresu kontroli.
Przerwy w cyklu jazdy, przerwy w pracy
Po 4,5 godzinach jazdy, aby kierowca mógł kontynuować ponownie jazdę, musi on zrobić 45-minutową przerwę, którą można podzielić na dwie części: 15 minut + 30 minut. Kolejność tych podzielonych przerw ma znaczenie (układ 30min + 15min jest nieprawidłowy). Taka przerwa (układ przerw 15+30) kończy cykl jazdy i kierowca może ponownie jechać nawet 4,5h. Taka przerwa musi się pojawić albo po 4,5h jazdy lub po 6h pracy (czyli sumy jazdy i innych czynności).
Odpoczynek dobowy i tygodniowy
Odpoczynek dobowy, czyli czas między cyklami pracy, może wynosić 9 lub 11 godzin. Skrócenie do 9 godzin można wykonać 3 razy w cyklu aktywności, oddzielonym odpoczynkiem tygodniowym. Odpoczynek może być także podzielony na 3 + 9 godzin, co daje możliwość kolejnego skrócenia dobowego odpoczynku.
Odpoczynek na promie
Podczas podróży promem odpoczynek może być przerwany dwukrotnie na wjazd i zjazd z promu, ale łączny czas przerwy nie może przekroczyć 60 minut.
Praca w załodze
W załodze podwójnej kierowcy mają do dyspozycji 30 godzin aktywności, w tym czasie muszą zmieścić się ze swoim odpoczynkiem. Ważne jest, aby kierowcy odpowiednio wyjmowali karty z tachografu, by uniknąć naruszeń.
Kierowcy mogą zamieniać się w trakcie prowadzenia pojazdu w sposób dowolny, pilnując ograniczeń jazdy dziennej i cyklu 4,5h dla każdego osobno. Czas spędzony na siedzeniu pasażera jest czasem dyżuru i spełnia wymóg przerwy w trakcie jazdy. Kierowcy mogą kontynuować jazdę po zamianie miejsc bez potrzeby realizowania 45 min postoju.
Praca w nocy
Praca w nocy (od 00:00 do 07:00) ogranicza dzienny czas pracy do 10 godzin. Sumuje się w tej analizie wszystkie czynności jazdy i innej pracy. Analiza kończy się w chwili rozpoczęcia przez kierowcę odpoczynku dziennego lub tygodniowego.
Wydłużenie czasu jazdy
Nowe przepisy pozwalają na wydłużenie jazdy dziennej (9/10 godzin) i tygodniowej (56 godzin) o dodatkowe 1-2 godziny, aby dotrzeć do miejsca zamieszkania lub bazy. Wydłużenie jest możliwe, jeśli kierowca zjeżdża na odpoczynek tygodniowy. Zobacz WIDEO powyżej lub pobierz poradnik.
Bezpieczny postój (art 12)
W przypadku braku bezpiecznego miejsca postoju, kierowca może przedłużyć czas jazdy, aby dotrzeć do bardziej odpowiedniego miejsca. Ważne jest, aby dokładnie udokumentować takie sytuacje.
