Artykuły
Jak 1 minuta pomaga lub szkodzi kierowcy w transporcie drogowym?
Przepisy o czasie prowadzenia pojazdu w transporcie drogowym
Czas prowadzenia pojazdu jest ściśle określony w przepisach. Przekroczenie czasu jazdy ciągłej, czyli brak przerwy trwającej 45 minut po 4h:30 jazdy lub przerwy dzielonej 15+30, doprowadzi do naruszenia przepisów. Jakie skutki będzie miało to naruszenie? Jakie są rodzaje przekroczeń czasu jazdy? Czy zawsze dostaniemy mandat? Co zrobić, jeśli z przyczyn niezależnych od nas musimy przekroczyć czas jazdy – to wszystko opiszę to w tym artykule.
Naruszenia przepisów w czasie prowadzenia pojazdu
Taryfikator ściśle określa kary, jakie zostaną nałożone na kierowcę. Odpowiedzialność spoczywa jednak również na firmie transportowej oraz osobie zarządzającej transportem. Wszyscy muszą nadzorować i pilnować aby nie nastąpiło przekroczenie czasu pracy kierowcy w transporcie drogowym.
Co mówi taryfikator zawarty w ustawie o transporcie drogowym?
Kary dla przedsiębiorstwa:
- o czas do mniej niż 30 minut 100 zł
- o czas od 30 minut do mniej niż 1 godzina i 30 minut 250 zł
- za każde rozpoczęte 30 minut od 1 godziny i 30 minut 350 zł
Kara dla kierowcy:
1) o czas powyżej 15 minut do 30 minut 50 zł
2) za każde następne rozpoczęte 30 minut 100 zł
Oznacza to, że w podanym niżej przykładzie tylko firma dosadnie karę za przekroczenie, a kierowca nie (do 15 minut nie ma kary dla kierowcy). Kara dla firmy wyniesie 100 zł.
Rys. 1 – przykładowe przekroczenie dopuszczalnego czasu jazdy
Jednakże, jeśli kierowca będzie nagminnie przekraczał czas jazdy, odpowiednie służby z pewnością zainteresują się tym przypadkiem, jak również całym przedsiębiorstwem. Statystyki kontrolne ITD są weryfikowane i jeśli jakaś firma często pojawia się jako podmiot naruszający zasady o czasie pracy kierowców, to jest ona wskazywana do obowiązkowej kontroli w przedsiębiorstwie.
Taka kontrola obejmie wówczas okres nawet 12 miesięcy aktywności kierowcy, a wtedy istnieje spore ryzyko, że zostanie ujawnionych więcej naruszeń. Również takich, za które można ukarać kierowcę.
W przypadku poniższym, gdy przekroczenie jest już powyżej 15 minut oraz brak jest jakiejkolwiek przerwy, kara dla kierowcy wyniesie 150 zł (kary sumują się ze sobą). W tym przypadku połączona została kara dla kierowcy za przekroczenie od 15 do 30 minut oraz za kolejne rozpoczęte 30 minut przekroczenia) oraz dodatkowo dla firmy 350 zł. Warto zaznaczyć, że osoba zarządzająca transportem może otrzymać osobną karę za dopuszczenie do takiej sytuacji (czyli niedopełnienie swoich obowiązków dot. prawidłowej organizacji operacji transportowych).
Rys. 2 – Brak przerwy po 4:30 jazdy
Im dłuższe przekroczenie czasu jazdy lub brak przerwy spowodowany wykonywaniem pracy zamiast, kara dla kierowcy i przedsiębiorstwa będzie jeszcze dotkliwsza. W przypadku braku jakiejkolwiek przerwy będziemy mieli naruszenie przepisów ustawy o czasie pracy kierowców oraz naruszenie czasu prowadzenia pojazdu.
Rys. 3 – Przerwa zastąpiona czynnościami innej pracy
Mamy tutaj dwa naruszenia. Jedno to brak odpowiedniej przerwy po 6 godzinach pracy, drugie to przekroczony dopuszczalny czas jazdy dziennej. Łączna kwota tych naruszeń to 950 zł dla kierowcy oraz 3100 zł dla firmy.
Przekroczenie czasu jazdy wynikające z braku miejsca parkingowego lub braku bezpiecznego postoju – Art. 12 rozporządzenia 561.
Jeśli spotkała nas niespodziewana sytuacja, możemy przekroczyć czas jazdy. Jednakże należy pamiętać, że takie przekroczenie będzie skrupulatnie sprawdzane przez służby kontroli, a od kierowcy wymagane będzie zrobienie wydruków i dokładne ich opisanie. Niżej można przeczytać przepis, umożliwiający przekroczenie czasu jazdy w szczególnych przypadkach.
Pod warunkiem, że nie zagraża to bezpieczeństwu drogowemu oraz umożliwia osiągnięcie przez pojazd odpowiedniego miejsca postoju, kierowca może odstąpić od przepisów dotyczących czasu jazdy w zakresie niezbędnym dla zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu lub ładunku.
Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie
na wykresówce urządzenia rejestrującego lub na wydruku z urządzenia rejestrującego, albo na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca pozwalającego na postój.
Co to oznacza? Przepisy regulujące są niejednoznaczne co do powodu takiego przekroczenia. Jeśli nie jest bezpiecznie, nie mamy miejsca, ktoś nas od razu po wjeździe na parking wyrzucił z miejsca albo służby tam przebywające kazały nam go opuścić – wtedy możemy skorzystać z odstępstwa.
Ważne jest, aby nie przesadzić z wykorzystaniem tego odstępstwa i używać go tylko wtedy, kiedy naprawdę zaszła taka potrzeba.
Sposób postępowania przy zastosowaniu odstępstwa od przepisów i zastosowanie artykułu 12 rozporządzenia 561.
Rys. 4 – Przykładowy schemat wydłużania czasu jazdy
W praktyce oznacza to, że musimy dość dokładnie udokumentować brak możliwości zatrzymania się, z dokładnym opisem powodu. Nadużywanie tego odstępstwa będzie z pewnością zauważone przez inspektora.
Przykłady opisania wydruków:
„126km A2 – brak bezpiecznego miejsca na parkingu, dojazd do kolejnego parkingu”
„74km A4 – brak możliwości bezpiecznego postoju, wyjazd na polecenie obsługi parkingu”
„135km A4 – brak możliwości zjazdu na parking – praca drogowe na prawym pasie autostrady.”
Warto również w programie do rozliczania czasu pracy kierowcy wykonać wydruk takich naruszeń i dokładnie je opisać. Program SuperTacho daje możliwość takiego wydruku wraz z opisem naruszenia. Będzie to dodatkowe udokumentowanie takiego przekroczenia, na co inspektor powinien spojrzeć łaskawszym okiem, ponieważ od razy widać, że nie uciekamy przed odpowiedzialnością i dokładnie kontrolujemy sytuację.
Rys. 5 – Przykładowy wydruk naruszeń wraz z opisem z programu SuperTacho
Zbyt szybko rozpoczęta jazda po odpoczynku a wpisywanie kodu kraju
Postawienie kodu kraju na początku oraz na końcu dnia pracy kierowcy to obowiązek, a więc jest to rejestrowane jako czynność pracy kierowcy na tachografie.
Czasem zdarzy się tak, że odpoczywamy już niemalże 9 godzin, wstawiamy kod kraju rozpoczynający dzień, a odczyty w firmie transportowej pokazują, że odpoczywaliśmy 8:58. Jest to właśnie spowodowane wstawieniem 1 minuty pracy na końcu oraz początku kolejnego dnia.
Rys. 6 – Kody kraju powodują dodanie minuty pracy
W takim przypadku należy uwzględnić czas odpoczynku trwającego minimum 9 godzin i 2 minuty. Ewentualnie porozmawiać z osobą zarządzającą transportem w firmie, czy ustawienia programu uwzględniają dodawanie minuty pracy do kodu kraju. Kontrole i ewentualne naruszenie przepisów w tym zakresie czasu pracy to margines i raczej inspektorzy mają wyłączone dodawanie tej minuty, ale dobrze jest mimo wszystko wiedzieć, że coś takiego ma miejsce.
Naliczanie sekundowe, czyli „złota minuta” w tachografie cyfrowym
Tachografy cyfrowe rejestrują pierwsze zdarzenie na zasadzie sekundowego naliczania. Toteż czasem niewielki podjazd nie jest kwalifikowany jako jazda, a cały czas trwa odpoczynek. Umożliwia to czasem szybki podjazd np. na parkingu, aby przestawić samochód i nie przerywać odpoczynku.
Jak to działa?
Jeśli zdarzenie jazdy będzie trwało 29 sekund, a odpoczynek 31 sekund, to na tachografie nie zostanie odnotowana jazda. Ta zasada działa tylko w przypadku, kiedy rozpoczynamy nową aktywność po odpoczynku. Jeśli już jedziemy i zatrzymamy się w 5 minucie i 20 sekundzie jazdy, tachograf odnotuje nam 6 minut jazdy.
Nie zawsze złota minuta będzie korzystna dla naszego czasu prowadzenia pojazdu, czasem jest to pułapka, która może okazać się kosztowna.
Czy brakująca 1 minuta może spowodować naruszenia za kilka tysięcy złotych?
Kierowca jechał 1 minutę, wykonał 15 minut odpoczynku, następnie przez 4:29 prowadził pojazd. Wykonał brakujące 30 minut odpoczynku i jechał dalej. W opinii kierowcy, wszystko jest w porządku, odebrał on prawidłową przerwę dzieloną. Jednak tachograf nie zarejestrował tej krótkiej jazdy, właśnie w związku ze złotą minutą. Spowodowało to duże naruszenie, które będzie wymagało wyjaśnień podczas kontroli.
Rys. 7 – Przykład pułapki złotej minuty
Poradnik kierowcy dot. dziennego czasu jazdy, tygodniowego okresu odpoczynku i powrotów do bazy wg Pakietu Mobilności
Aktywności kierowców ciężarówek nie sprowadzają się tylko do maksymalnego dziennego czasu prowadzenia pojazdu. Warto pamiętać o minimalnych odpoczynkach dziennych, które pośrednio wyznaczają nam czas pracy – czyli 13h lub 15h. Przerwy po 4:30, wydłużenie jazdy do 10h oraz odpoczynki tygodniowe – skrót tych zasad możesz zabrać ze sobą w poradniku kierowcy – KLIKNIJ poniżej a otrzymasz gotowy poradnik w PDF dla siebie i innych kierowców.
