Transport odpadów – dokumentacja chroni przed karą

Przewóz towarów w postaci odpadów jest wyjątkowym rodzajem transportu. Odpad odpadowi nie jest równy, jak mogło by się wydawać. Szczególną uwagę należy poświęcić na identyfikację przewożonego materiału. Najwięcej błędów i niedopatrzeń odnotowuje się podczas załadunku.

Zabrudzony lub zmieszany odpad z tzw. listy zielonej może wymagać spełnienia najbardziej rygorystycznych procedur, w tym decyzji właściwych organów i notyfikacji państw, przez które następuje transport odpadów. Zatem do międzynarodowego transportu odpadów należy przygotować się jeszcze staranniej, a jeśli transport odpadów odbywa się poza UE, trzeba szczególnie sprawdzić przepisy, pod które będzie podlegał przewóz.

Trzeba pamiętać, że za naruszenie wymogów dotyczących transportu odpadów, nawet za błędnie wypełnione przez zleceniodawcę dokumenty, odpowiedzialność ponosi bezpośrednio przewoźnik.

1. Odpad czy produkt uboczny

Identyfikacja tego, z czym mamy do czynienia w przypadku transportu odpadów jest kluczowa do powodzenia całej operacji transportowej w bezpieczny sposób. W pierwszej kolejności należy ustalić, czy towar jest odpadem, czy produktem ubocznym. A może masz do czynienia z podjęciem się przewozu odpadów stanowiących towary niebezpieczne?

Informacja powinna wynikać z dokumentów przekazanych przez zlecającego. Zawsze warto poinstruować kierowców jak powinni postępować w sytuacjach wykraczających poza standardowe, aby już na tym poziomie mogli zadbać o bezpieczeństwo firmy. Zwłaszcza w takiej sytuacji, gdy mają do czynienia z transportem odpadów. Towar pozornie neutralny może okazać się odpadem, np. opony, folia.

W przypadku odpadów – należy zweryfikować, czy kod opadu wskazany w dokumentach jest zgodny z rzeczywistością. Istotna jest również weryfikacja podczas samego załadunku, czy odpad jest nie jest zabrudzony lub zmieszany, co może wpływać na wymogi prawne dotyczące transportu.

W razie wątpliwości należy skonsultować się z jednostkami ITD (Inspekcji Transportu Drogowego) lub WIOŚ (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska).

2. Jakie są wymagania dla transportu odpadów?

Transport odpadów powinien odbywać się zgodnie z wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi. Na szczególną uwagę zasługuje transport odpadów niebezpiecznych. I mowa tu o niejednokrotnie o substancjach stanowiących naprawdę duże zagrożenie. Odbywa się on z zachowaniem przepisów obowiązujących przy przewozie towarów niebezpiecznych.

Odpady należy dostarczyć do wskazanego w dokumentach miejsca przeznaczenia odpadów.

Oznakowanie środków transportu musi być odpowiednie, o czym wspominaliśmy w tym artykule >>>przeczytaj o oznakowaniu pojazdu

Odpady niebezpieczne (czyli w transporcie towarów niebezpiecznych) mogą być transportowane jednocześnie z odpadami innymi niż niebezpieczne, jeśli kontakt między tymi odpadami nie jest możliwy.

Podczas transportu odpadów nie może dochodzić do mieszania się poszczególnych rodzajów substancji – materiałów, ani do rozprzestrzeniania się odpadów poza środki transportu, w szczególności ich wysypywania, pylenia i wycieków, oraz z ograniczeniem do minimum uciążliwości zapachowych.

Transportujący odpady musi brać pod uwagę fakt, że oddziaływanie czynników atmosferycznych na odpady musi być ograniczone do minimum, a transportowane odpady, w szczególności w pojemnikach lub workach, należy układać lub umocowywać w środkach transportu w taki sposób, aby zapobiec ich przemieszczaniu i przewracaniu.

3. Wymogi

Aby ułatwić sobie pracę i przestrzeganie przepisów, warto korzystać z nawet krótkich list kontrolnych, których wypełnianie sprawi, że temat regularnie będzie pilnowany. Dzięki temu będziesz spokojniejszy o ewentualne kontrole a co za tym idzie kary w postaci mandatów a idąc jeszcze dalej, będziesz spokojniejszy o swój biznes.

Co należy zrobić w przypadku krajowego transportu odpadów?

• wpis do rejestru BDO
• oznakowanie pojazdu (tablica ODPADY o odpowiednich wymiarach umieszczona w widocznym miejscu z przodu środka transportu na jego zewnętrznej powierzchni)
• dokumenty dotyczące przewożonego ładunku (karta przekazania odpadów, karta charakterystyki odpadów, faktura zakupu odpadów) oraz dane zlecającego,
• uprawnienia i wymogi ADR w przypadku przewozu odpadów niebezpiecznych

Co należy zrobić w przypadku międzynarodowego transportu odpadów?

• wpis do rejestru BDO, uzyskanie zezwoleń (lub spełnienie innych wymogów) państwa docelowego oraz państw, przez które przewoźnik przejeżdża;
• oznakowanie pojazdu (tablica A);
• dokumenty dotyczące przewożonego ładunku w zależności od rodzaju procedury (procedura informowania albo procedura zgłoszenia i zgody);
• uprawnienia i wymogi ADR w przypadku przewozu odpadów niebezpiecznych, inaczej mówiąc odpadów stanowiących towary niebezpieczne;
• zgłoszenie SENT (dotyczy także odpadów z „zielonej listy”)

4. Procedura informowania (procedura uproszczona, nie wymaga zezwolenia)

   Czynność transportu odpadów powinna zostać poprzedzona zawarciem przez wysyłającego oraz odbiorcę odpadów umowy dot. przemieszczania odpadów, a transportowi powinien towarzyszyć dokument z załącznika nr VII do rozporządzenia nr 1013/2006

• dot. odpadów z listy zielonej, tj. innych niż niebezpieczne (np. makulatura, złom metali, stłuczka szklana, odpady tworzysz sztucznych);
• dot. także odpadów przeznaczonych do badań laboratoryjnych o masie nieprzekraczającej 25 kg, mieszaniny odpadów ujętych w załączniku IIIA i IIIB do rozporządzenia nr 1013/2006 oraz odpadów umieszczonych w załączniku IIIB do rozporządzenia nr 1013/2006,
• wysyłający oraz odbiorca odpadów muszą zawrzeć pisemną umowę dot. przemieszczania odpadów
• przemieszczenie odpadów odbywa się na podstawie dokumentu – Załącznik nr VII do rozporządzenia 1013/2006
• przemieszczenie odpadów przeznaczonych do odzysku z listy zielonej oraz odpadów wymienionych w załączniku IIIA i IIIB, których masa nie przekracza 20 kg, odbywają się bez konieczności stosowania procedur określonych w rozporządzeniu nr 1013/2006 

5. Procedura zgłoszenia i zgody (uzyskanie zezwolenia właściwego organu kraju wysyłki, krajów tranzytu oraz kraju przeznaczenia odpadków)

   Transport odpadów może rozpocząć się dopiero po uzyskaniu zgody wszystkich zainteresowanych organów.

• dot. odpadów z listy bursztynowej przeznaczonych do odzysku, tj. odpadów niebezpiecznych lub potencjalnie niebezpiecznych (np. odpady azbestowe, ekrany telewizorów, odpady ołowiu i rtęci, odpady akumulatorów);
• dot. także odpadów niesklasyfikowanych i mieszanin odpadów, jak również odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia (wszystkie odpady bez względu na to, czy znajdują się wykazie zielonym czy bursztynowym)
• przemieszczenie wymaga wydania zezwolenia przez właściwe organy kraju wysyłki, zgody kraju przeznaczenia i tranzytu (może być milcząca),
• przemieszczenia można rozpocząć wyłącznie po wyrażeniu zgody przez wszystkie właściwe zainteresowane organy,
• GIOŚ przekazuje kopie zezwoleń ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, Komendantowi Głównemu Straży Granicznej, Komendantowi Głównemu Policji oraz odpowiednio Głównemu Inspektorowi Transportu Drogowego, Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego, właściwym organom kraju przeznaczenia, tranzytu lub wywozu odpadów,
• o zezwolenie występuje „zgłaszający”: osoba, która zamierza dokonać przemieszczenia odpadów lub zlecić takie przemieszczanie,
• zgłaszający przesyła dokumenty właściwym organom i odbiorcy na 3 dni robocze przed rozpoczęciem przemieszczenia.

6. Kary za naruszenie warunków przewozu mogą być bardzo bolesne i nałożone nie za własną winę

Kary mogą zostać nałożone na przewoźnika, nawet gdy dopuścił się naruszenia w sposób nieumyślny.

Przewoźnik (kierowca) nie tylko musi zweryfikować, czy są wszystkie wymagane dokumenty, ale również ich treść, poprawność i kompletność. W przypadku nieprawidłowego lub niekompletnego wypełnienia dokumentów przez zlecającego, karę na przewoźnika może nałożyć WIOŚ w wysokości od 20.000 zł do 100.000 zł (np. brak realizacji przewozu ustaloną trasą, wymieszanie odpadów lub przewóz odpadów z niewypełnionym prawidłowo lub niepodpisanym dokumentem przesyłania).

Dodatkowo za brak zgłoszenia SENT, na przewoźnika może zostać nałożona kara 20.000 zł, a na kierowcę od 5.000 zł do 7.500 zł.

Przewoźnik może również zostać ukarany na podstawie ustawy o transporcie drogowym w wysokości do 12.000 zł, jak również ponosić odpowiedzialność karną, podobnie jak kierowca, i zostać pozbawiony wolności od 3 miesięcy do lat 5.

8. Najczęstsze błędy przewoźnika

• brak weryfikacji towaru pozornie neutralnego (np. opakowania z papieru, odzież – mogą zostać potraktowane jako odpad);
• brak weryfikacji prawidłowości wskazanego kodu opadu,
• podjęcie odpadów zanieczyszczonych, co wpływa na ich klasyfikację i procedury przewozu,
• brak weryfikacji prawidłowości i kompletności (wszystkie pola, podpisy) wypełnienia dokumentów dot. przemieszczenia odpadów,
• umieszczenie tablicy z napisem ODPADY za przednią szybą pojazdu, a nie na zewnątrz pojazdu,
• brak zgłoszenia SENT w przypadku międzynarodowego przemieszczenia odpadów,
• brak spełnienia wymogów ADR przy przemieszczeniu odpadów niebezpiecznych czyli takich jak przy przewozie towarów niebezpiecznych.

Chcesz wiedzieć więcej? Pojawiły Ci się pytania i chcesz dowiedzieć się więcej? Nasi eksperci mogą zaopiekować Twój problem i pomogą znaleźć rozwiązanie.