Kontrola trzeźwości kierowców – aktualizacja

Nowelizacja Kodeksu pracy umożliwiła pracodawcom w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wprowadzenie kontroli trzeźwości pracowników. Należy jednak pamiętać, żeby takie wyrywkowe badanie stanu trzeźwości było legalne – należy spełnić szereg wymogów prawnych. Minister Zdrowia określił właśnie te wymogi.

Pamiętaj!

Wyrywkowa kontrola trzeźwości wymaga aktualizacji dokumentów wewnątrzzakładowych dotyczących RODO, w tym w szczególności rejestrów przetwarzania danych osobowych, analizy ryzyka i oceny skutków dla ochrony danych osobowych oraz klauzuli informacyjnej dla pracowników.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia

Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika określa:

1. warunki i metody przeprowadzania przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ badań na obecność w organizmie pracownika:

• alkoholu;
• środków działających podobnie do alkoholu;

2. sposób dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego;

3. wykaz środków działających podobnie do alkoholu.

Badania na obecność alkoholu

Pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób. Uzasadnieniem przeprowadzenia badania może być także ochrona mienia.

W celu ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, pracodawca uprawniony jest do przeprowadzenia badania wydychanego powietrza przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu (analizatora wydechu) w wydychanym powietrzu metodą:

a) spektrometrii w podczerwieni lub
b) utleniania elektrochemicznego.

Urządzenia musi posiadać ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Badania nie przeprowadza się przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu, palenia wyrobów tytoniowych, w tym palenia nowatorskich wyrobów tytoniowych, palenia papierosów elektronicznych lub używania wyrobów tytoniowych bezdymnych przez osobę badaną.

Należy użyć jednorazowego ustnika, którego opakowanie powinno zostać otwarte w obecności osoby badanej, lub bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji.

W przypadku uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm3, dokonuje się drugiego pomiaru niezwłocznie, w przypadku zastosowania metody spektometrii w poczerwieni, lub po upływie 15 minut, w przypadku zastosowania metody utleniania elektrochemicznego. 

Jeśli pracownik został poddany badaniu metodą utleniania elektrochemicznego, na jego żądanie, należy przeprowadzić podwójne badanie metodą spektometrii w podczerwieni.

Kontrole na obecność alkoholu przeprowadzane przez uprawniony organ

W przypadku, gdy badania na obecność alkoholu lub środków odurzających przeprowadza uprawniony organ, obowiązany jest on do sporządzenia szczegółowego protokołu, w którym zawarte są m.in. dane osobowe, miejsce, datę, godzinę i minutę badania, informacje dot. urządzenia, którym dokonano pomiaru i jego kalibracji, chorób, na które choruje pracownik, masę ciała oraz uwagi poddanego kontroli.

Protokół sporządza się również w przypadku przeprowadzenia badania krwi.

Pracodawca otrzymuje pisemną informację o wyniku badania, dlatego powinien wdrożyć w firmie odpowiednie procedury w sposobie przeprowadzania kontroli trzeźwości, związane z ochroną danych wrażliwych pracowników, w tym przeprowadzić i udokumentować analizę ryzyka i ocenę skutków dla ochrony danych osobowych.

Wykaz środków działających podobnie do alkoholu

W rozporządzeniu zostały określony środki działające podobnie do alkoholu, którymi są:

1. opioidy (zawarte m.in. w silnych środkach przeciwbólowych);

2. amfetamina i jej analogi;

3. kokaina;

4. kannabinoidy (m.in. THC i CBD);

5. benzodiazepiny (zawarte m.in. w lekach o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym, nasennym i przeciwdrgawkowym).

Badania na obecność środków działających podobnie do alkoholu

Pracodawca może przeprowadzić badanie na obecność środków działających podobnie do alkoholu, na zasadach analogicznych, jak w przypadku badania trzeźwości.

Badanie, które może wykonać pracodawca, musi się odbyć przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Polega ono na nieinwazyjnym pobraniu próbek śliny i umieszczeniu ich w urządzeniu do oznaczania metodą immunologiczną środków działających podobnie do alkoholu, zgodnie z instrukcją obsługi tego urządzenia.

Badania na obecność środków przeprowadzane przez uprawniony organ

Uprawniony organ może przeprowadzić badanie również z krwi oraz moczu.

W pobranej krwi oznacza się co najmniej następujące środki działające podobnie do alkoholu uwzględniając ich najniższe stężenie, jakie można oznaczyć z określoną pewnością (LOQ – granice oznaczalności):

1. morfinę (LOQ –10 ng/ml);

2. amfetaminę i jej analogi, w tym metylenodioksymetamfetaminę (MDMA), (LOQ – 25 ng/ml);

3. kokainę (LOQ – 10 ng/ml) i jej metabolit  benzoiloekgoninę (LOQ – 50 ng/ml);

4. delta-9-tetrahydrokannabinol (LOQ – 1 ng/ml);

5. benzodiazepiny.

W pobranym moczu oznacza się co najmniej następujące środki działające podobnie do alkoholu:

1. morfinę (LOQ – 200 ng/ml) i 6-acetylomorfinę (LOQ – 20 ng/ml);

2. amfetaminę i jej analogi, w tym metylenodioksymetamfetaminę (MDMA), (LOQ – 250 ng/ml);

3. kokainę (LOQ – 50 ng/ml) i jej metabolit – benzoiloekgoninę (LOQ – 100 ng/ml);

4. 11-nor-9-karboksy-delta-9-tetrahydrokannabinol (LOQ – 15 ng/ml);

5. benzodiazepiny.

Podobnie, jak w przypadku badania na obecność alkoholu, pracodawca otrzymuje pisemną informację o wyniku badania zawierającą dane wrażliwe pracownika.

Zachęcamy do zapoznania się z naszym artykułem nt. zmian w Kodeksie pracy z zakresu badania trzeźwości pracowników. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj – KLIKNIJ BY PRZEJŚĆ DO ARTYKUŁU.

Chcesz wiedzieć więcej? – umów się na bezpłatną konsultację z naszymi ekspertami.

Chcesz wprowadzić regulamin badania trzeźwości, wprowadzić zmiany w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy lub zaktualizować dokumentację RODO w zakresie badania trzeźwości pracowników? Skontaktuj się. Nasz dział prawny opracuje stosowne dokumenty dostosowane do potrzeb Państwa firmy.

autor radca prawny Marek Kliś